مضمون قاعده تسامح در ادله سنن از دیدگاه آیت الله خویی 8

   امیر مهدی رحیمی[i]

چکیده

قاعده «تسامح در ادله سنن» یکی از قواعد برگرفته از منابع روایی است که طبق تقریر مشهور از آن، شرایط حجیت خبر ساقط شده و می­توان بدون در نظر گرفتن سند احادیث حکم به استحباب یا کراهت داد. فقها بر اساس این قاعده در ادله مستحبات و مکروهات سختگیری نکرده و بدون احراز شرایط حجیت خبر واحد حکم به استحباب یا کراهت می­دهند. از جمله محققانی که پیرامون این قاعده تقریری ارائه داده اند، آیت الله خویی8 هستند. هدف از تحقیق پیش رو که اطلاعات آن بصورت کتابخانه ای جمع آوری شده و به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است آن است که تقریر صحیحی از نظر نهایی ایشان ارائه دهد و اشکالات مربوط به آن را پاسخ دهد. در این مقاله ابتدا از مفاد روایات صحبت شده که ارشاد به حکم عقل، اسقاط شرایط حجیت خبر و ثبوت ثواب با عنوان عارضی «بلوغ ثواب» وجوه بیان شده آن است، سپس دلالت روایات بررسی شده و به اشکالات به قاعده پاسخ داده شده است سپس مواردی از اشاره ایشان به این قاعده در کتب فقهی، ذکر شده است. در نظر آیت الله خویی8 این قاعده ثابت نیست و دلیلی بر آن وجود ندارد و روایات در این باب، ارشاد به حکم عقل هستند. مخاطب مقاله طلاب علوم دینی هستند.

واژگان کلیدی: تسامح در ادله سنن، آیت الله خویی8 ، روایات من بلغ، استحباب، ارشاد به عقل.