اعدام آزادی‌خواهان در ظهر عاشورا؛

به گزارش روابط‌عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در یادداشتی که از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی خطیبی با عنوان «اعدام آزادی خواهان در ظهر عاشورا؛» در اختیار روابط عمومی مؤسسه قرار گرفته آمده است:

یکی از فجایع تاریخی اعدام آزادی خواهان تبریز از جمله عالم مجاهد میرزا علی ثقةالاسلام تبریزی توسط قزاق‌های روسی در روز عاشورا و در اثناء عزاداری است.

بسیاری از بزرگان معتقد هستند که نظریات و افکار عالمانه ثقةالاسلام در میان صاحب نظران عصر مشروطه نمونه بوده و قرینی نداشت. این شخصیت دارای نوشته‌ها و به خصوص تلگراف‌های معروفی است که آن زمان از باسمنج به تهران می‌فرستاد و در انتخابات دوره اول مجلس شورای ملی نیز رأی اول را بین علمای تبریز به دست آورد ولی نمایندگی را نپذیرفت.

روس‌ها در بعدازظهر روز تاسوعا، ثقةالاسلام را با احترام و ارسال کالسکه ویژه کنسولگری روس از مقابل منزل خود به کنسولگری منتقل کردند و مردم هیچ گمان نمی‌کردند که این یک اقدام صحنه سازی شده است. حتی میرزا اسدالله که ملازم ثقةالاسلام بود نیز به بهانه تنگی جا، سوار کالسکه نمی‌شود.

پس از انتقال ثقةالاسلام به کنسولگری و ماجرای درخواست آن‌ها از این شهید، وقتی روس‌ها اطمینان می‌یابند که ثقةالاسلام، ورقه شهادت دروغ را علیه مجاهدان تبریز هرگز امضا نمی‌کند، کاغذ دیگری را آورده و می‌خواهند تا مشروعیت حضور روس‌ها در تبریز را امضا کند اما از آن امتناع کرده و می‌گوید که مسلمان، شهادت دروغ نمی‌دهد.

ثقةالاسلام به همراه هفت تن دیگر در صبح روز عاشورا برای برگزاری دادگاه نظامی به باغشمال تبریز رفته و سپس به میدان مشق تبریز(دانشسرای فعلی) منتقل می‌شوند. تصاویر تاریخی از این میدان در دست است که نشان می‌دهد، دورتادور میدان حدود ۶۰۰ سرباز روسی مستقر شده و دروازه‌ها بسته هستند و مردم اجازه حضور ندارند. یک ساعت از اذان ظهر عاشورا گذشته بود که مردم و دسته جات حسینی، خسته برای استراحت مختصری، خیابان‌ها و کوچه‌ها را خالی می‌کنند و روس‌ها نیز داخل میدان مشق، این هشت عزیز را به جرم تشکیل مجالس تبلیغی و ادامه مبارزات ضداستبدادی و نیروهای اشغالگر و وطن پرستی اعدام می‌کنند.

مردم در آن زمان، اطلاعی از اعدام ثقةالاسلام نداشتند و وقتی در عصر عاشورا برای شرکت در مراسم شام غریبان به بازار می‌روند، روس‌ها دروازه‌های میدان را باز کرده و مردم با پیکرهای بی جان شهدا رو به رو می‌شوند. پس از آن، دسته جات تشکیل یافته و شروع به عزاداری می‌کنند. سربازان روسی، خطر را احساس کرده و مردم را از میدان مشق بیرون می‌کنند ولی مردم برای پایین آوردن شهدا از دار به میدان هجوم می‌آورند.

روس‌ها می‌دانستند که از فردای عاشورا، حتماً مردم غیور تبریز انتقام سخت این هتک حرمت را خواهند گرفت، بنابراین از فردای آن روز، با انتصاب صمدخان شجاع الدوله یک جلاد خونخوار به عنوان والی تبریز، حکومت جور و وحشت را در تبریز برپا کردند. سربازان روس از فردای این جنایات، در هر گوشه‌ای از تبریز بساط چوبه دار بر پا کرده و بزرگ محلات را با شیوه‌های فجیع اعدام کردند. این جنایات از ۱۰ دی ۱۲۹۰ شمسی با اعدام ثقةالاسلام شروع شده و تا سه ماه ادامه داشت و طی این مدت بیش از ۷۰ نفر از روسا و معتمدان محلات تبریز به وحشیانه ترین شکل ممکن اعدام شدند.

/انتهای پیام