عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی (ره) انواع بینونت را بررسی و با اشاره به نگاه ملاصدرا و فلسفه اسلامی آن را بیان کرد.

به گزارش روابط‌عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، آیت‌الله غلامرضا فیاضی در مدرسه بهاره بررسی آموزه وحیانی بینونت که در مؤسسه معارف اهل‌بیت (ع) برگزار شد، با قرائت روایتی از امیرمؤمنان در خصوص مسئله بینونت گفت: اینکه تصور شود خداوند جای دیگر و ما جایی دیگر هستیم این محدودیت برای ذات خداوند است و این‌گونه بینونیت نفی شده است.

وی ادامه داد: ادعا شده تداخل وجودات محال است یعنی نمی‌شود در یک جا یک وجود باشد و در همان جا وجود دیگری. سؤال پیش می‌آید که روح من کجا است؟ آیا پشت سر من یا مانند یک عروسک‌گردان بالای من هست یا اینکه در همان بدن است؟ روح در همان جا که بدن هست قرار دارد اما روح بدن نیست. رابطه خدا با خلق مانند رابطه روح و بدن نیست و در روایات آمده اصلاً شبیه ندارد اما می‌توان این مثال را برای تقریب به ذهن ارائه کرد و همچنین می‌توان از وجود نور در بلور نیز مثال زد که در تمام اجزای بلور نور وارد می‌شود اما جزئی از آن نیست.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی (ره) ابراز کرد: خداوند متعال اگر بائن از اشیاء نباشد یعنی هر جا که شیء وجود دارد خدا به عینه در آن وجود دارد؛ در مثال ورود نور به بلور نیز باید گفت که نور وجود خود را دارد و بلور نیز وجود خود را دارد البته به این مثال‌ها نیاز نیست زیرا سنخیت وجود خداوند با ما متفاوت است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: سنخیت حرفی درست از فلاسفه است و هیچگاه به معنای چیزی که عزیزان مکتب تفکیک فهمیده‌اند نیست و همه‌جا حاضرم از این دفاع کنم و خداوند متعال وجود نامحدودی دارد که ظرف نامحدودی را پرکرده و هر موجودی که باشد در این ظرف بوده و از آن بیرون نیست.

آیت‌الله فیاضی تصریح کرد: سومین معنای بینونیت عدم مشابهت در صفات است یعنی خداوند در صفات شبیه ندارد؛ اگر قائل به نفی صفات بشویم و بگوییم که با صفات انسانی متفاوت است یعنی انسان عالم است و خداوند عالم است و در پاسخ باید گفت که اسماء و صفات معنایی مانند جنس در منطق دارند. ملاصدرا ادعا دارد که همه موجودات علم دارند و از نظر آیات و روایات این ادعا جای شبهه ندارد هر چند دلیل عقلی ملاصدرا چندان قوام ندارد.

وی افزود: همه موجودات عالم هستند و ما از علم خود خبر داریم اما از سنخ علم خداوند خبر نداریم. خداوند عالم است البته نه مثل علم من بلکه علم الهی مناسب با خودش است و ما نمی‌توانیم سنخ علم وجود نامتناهی را بفهمیم و روایاتی که می‌فرماید که خداوند در صفات مشابه ندارد یعنی حیات، علم و قدرتی که خداوند دارد هیچ موجود دیگری ندارد همان‌طور که وجود خداوند را هیچ موجود دیگری ندارد.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی (ره) عنوان کرد: ملاصدرا سخنی دارد که باید با طلا نوشت: می‌تواند یک وجود سبب شود معانی مختلف به وجود واحد موجود شوند بدون تعدد جهت؛ دو معنا یعنی معنای وجود و معنای خود آن شیء با هم جمع شود و این معانی به یک وجود موجود هستند. البته ابن سینا گفته که نمی‌شود یک موجود جامع معانی متعدد باشد که به نظر من نفهمیده است ازاین‌رو همه صفات الهی را مرادف گرفته است و واقعیت خارجی واحد و بسیط است و همه صفات خدای متعال به نفس وجود او موجود هستند. بنده شدیداً به این معتقدم و مطابق با آیات و روایات است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اذعان کرد: علامه طباطبایی در نهایه یک فصل آورده به نام «لایشارکه فی شیء» این همان «لیس کمثله شیء» است. بنای علامه طباطبایی این بوده که استناد به روایت و آیه نکند و روش فلسفی محض را دنبال کند و این سخن را عیناً در تفسیر آیه «لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» در المیزان آورده است.

آیت‌الله فیاضی ادامه داد: سنخیت یعنی خصوصیتی باید در علت باشد تا شیء موجود شود زیرا در غیر این صورت هر چیزی می‌تواند علت هر چیزی باشد. سنخیت یعنی اگر انسان جواب یک مسئله ریاضی را می‌دهد یعنی خصوصیت پاسخ به این سؤال در ذهن انسان وجود دارد یعنی این جواب با ذهن انسان سنخیت دارد.

وی خاطرنشان کرد: سنخیتی که فلاسفه می‌گویند به معنای مشابهت نیست بلکه به این معنا است که در وجود علت خصوصیتی است که می‌تواند سبب پیدایش معلول شود.

/انتهای خبر