ولایت‌فقیه یک منظومه فکری و رهبری است

عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری با اشاره به جایگاه ولایت‌فقیه در عصر غیبت گفت: ولایت‌فقیه نه‌تنها یک نهاد بلکه یک منظومه فکری و رهبری است که همه امور باید به آن منتهی شود.

به گزارش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، آیت‌الله عباس کعبی در جمع کارگروه طرح و برنامه مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم با تأکید بر ظرفیت‌های بالای نمایندگان، اظهار داشت: ما به مجمع نمایندگان طلاب فاضل اعتقاد داریم که می‌تواند منشأ یک تحرک و تحول جدی باشد.

عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری افزود: در جلسه هیئت‌رئیسه نکات مهمی مطرح شد که اگر به‌صورت جدی دنبال و عملیاتی شود می‌تواند تحول بزرگی در حوزه علمیه ایجاد کند. نمایندگان توانمندی‌های زیادی دارند؛ چه از نظر شخصیت حقیقی و چه جایگاه حقوقی و علمی که این ظرفیت‌ها باعث دلگرمی است.

تبیین مأموریت حوزه در مسیر تمدن نوین اسلامی

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی (ره) محورهای راهبردی حوزه علمیه قم برای نظام اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی را مورد اشاره قرارداد و گفت: منظور از پیشران‌های راهبردی یا محرک‌های راهبردی، عوامل اساسی و مؤثری هستند که به‌عنوان لوکوموتیو حرکت حوزه را به سمت پیشرفت هدایت می‌کنند. این موضوع موردتوجه آینده‌پژوهان است که چشم‌اندازهای آینده را ترسیم می‌کنند.

نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هدف انقلاب اسلامی را تحقق تمدن نوین اسلامی دانست و تأکید کرد: انقلاب اسلامی یک انقلاب تمدنی است که رسالت آن احیای اسلام ناب محمدی و مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام است که پاسخگوی نیازهای انسان معاصر می‌باشد. این انقلاب در زمانی شکل گرفت که جهان دوقطبی بود و مسلمانان در حاشیه قدرت‌های شرق و غرب قرار داشتند.

آیت‌الله کعبی با اشاره به شرایط کنونی، گفت: اکنون در نیمه دوم دهه پنجم انقلاب، افق‌های تمدنی انقلاب در منطقه و جهان به‌گونه‌ای است که نظام سلطه رو به افول است و هیمنه آمریکا شکسته شده است. دیگر قدرت‌ها نمی‌توانند بدون نقش ایران در منطقه و جهان اقدامی انجام دهند و تلاش می‌کنند ایران اسلامی را همراه خود کنند.

وی ادامه داد: هدف آنان از همراه‌کردن ایران این است که کشور ما را در چارچوب تمدن غرب ذوب کنند تا نفوذ و تأثیرگذاری‌مان کاهش یابد؛ اما اگر موفق نشوند مجبور به پذیرش عاقبت تمدنی ایران به‌عنوان یک واقعیت جهانی خواهند بود.

نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تمدن غرب را محصول انقلاب صنعتی و تفکر رنسانس دانست که اکنون به افول نزدیک شده و گفت: در مقابل، تمدن اسلامی به‌عنوان تمدنی نوظهور و رو به رشد مطرح است و ما باید این موقعیت تاریخی را قدر بدانیم.

عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر نقش حوزه‌های علمیه و روحانیت در تحقق تمدن نوین اسلامی، اظهار داشت: باید پیشران‌های راهبردی حوزه قم و نظام اسلامی برای تحقق این تمدن نوین را بشناسیم و در مرکز همه این‌ها جهاد تمدنی قرار دارد.

آیت‌الله کعبی افزود: هر حوزوی از سطح طلبه مبتدی تا استاد فاضل، مجتهد جامع‌الشرایط، بزرگان حوزه و نهاده‌های مختلف حوزه باید خود را مجاهد فی‌سبیل‌الله بداند.

وی ادامه داد: روحیه جهادی و تلاش در مسیر سربازی امام‌زمان (عج) و فراهم‌کردن زمینه ظهور منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله الاعظم (عج) بالاترین افتخار حوزه است. مجاهد فی‌سبیل‌الله باید برای فراهم‌کردن بستر عدالت جهانی و صلح پایدار تلاش کند و زمینه تحقق تمدن نوین اسلامی را فراهم آورد.

نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به‌ضرورت تبیین درست و جامع مفهوم امنیت جهانی، گفت: ادعای امنیت جهانی باید بر پایه توحید، رهبری الهی و انسان شایسته و کرامت انسانی استوار باشد. امروز جهان معاصر به شکل نادرستی مدیریت می‌شود و مناسبات ظالمانه‌ای بر آن حاکم است.

تبدیل مناسبات ظالمانه به مناسبات عادلانه؛ وظیفه منتظران

عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری افزود: ما به‌عنوان سربازان امام‌زمان (عج) وظیفه داریم تلاش کنیم این مناسبات ظالمانه را به مناسبات عادلانه تبدیل کنیم که این تلاش بخشی از مسیر تحقق ظهور و جهاد فی‌سبیل‌الله است.

آیت‌الله کعبی با اشاره به درس‌های مهم از صدر اسلام و عاشورا اظهار داشت: جهاد فی‌سبیل‌الله دعوتی است برای یاری امام حسین (ع) و پیروان واقعی ظهور؛ لذا جهاد تمدنی که حوزه‌های علمیه و روحانیت مأمور به انجام آن هستند بزرگ‌ترین افتخار و لقب سربازی امام‌زمان (عج) است.

وی افزود: این نگاه مبتنی بر عقلانیت دینی و انقلابی است که رهبر انقلاب در خردادماه امسال بر آن تأکید کردند. عقلانیت امام (ره) موتور پیش‌برنده انقلاب است؛ چرا که انقلاب‌های صرفاً احساسی و بدون پشتوانه عقلانی محکوم به شکست‌اند.

وی ارکان عقلانیت انقلابی را ولایت‌فقیه، استقلال ملی، مقاومت در برابر نظام سلطه، استقامت در برابر انحراف‌ها و تبیین درست آموزه‌ها دانست و گفت: اصالت مجمع نمایندگان حوزه بر همین مبنا استوار است.

این عضو جامعه مدرسین به تشریح ابعاد مختلف جهاد تمدنی پرداخت و گفت: جهاد تمدنی محصول عقلانیت دینی و روحیه انقلابی است و از چند عنصر اساسی تشکیل می‌شود؛ نخست جهاد مرزبانی و دیده‌بانی دین که شامل مراقبت و رصد دقیق حرکات دشمن و رفع نقاط ضعف است. این امر نیازمند تعمیق معرفت دینی مبتنی بر اجتهاد اصیل، زنده و پاسخگوست.

وی ادامه داد: دوم، جهاد تبیین است؛ یعنی فرهنگ‌سازی و تمدن‌سازی نرم که باید باورهای دینی را به نحوی انتقال دهد که ذهن و عاطفه جامعه را اشباع و توازن میان عقلانیت و احساسات ایجاد کند.

نماینده مجلس خبرگان رهبری همچنین جهاد میدانی یا مقاومت در برابر سلطه و زورگویی، نمونه آن مقاومت در برابر آمریکا و صهیونیسم را از دیگر ابعاد جهاد تمدنی دانست و تأکید کرد: این جهاد مبتنی بر منظومه فکری اهل‌بیت (ع) و انقلاب اسلامی، موتور محرک گفتمان مقاومت، عدالت‌گستری و امت‌سازی است که باید جدی گرفته شود.

جهاد تمدنی، فراتر از میدان نبرد

وی افزود: رسالت ما این است که خود را سرباز امام‌زمان (عج) بدانیم؛ مجاهد فی‌سبیل‌الله حاضر در میدان. این جهاد تنها محدود به جنگ فیزیکی نیست بلکه ساختن جامعه بر مدار ایمان و عمل صالح، خودسازی و جامعه‌پردازی نیز جزئی از آن است که همان جهاد تمدنی و تولید قدرت نرم برای اسلام و مکتب اهل‌بیت (ع) می‌باشد.

آیت‌الله کعبی به پیشران دوم حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: پیشران معرفتی حوزه‌ها، اجتهاد متناسب با مقتضیات زمان و مکان است. ما به مبلغ، محقق و مجتهد جامع‌الشرایط نیاز داریم تا بتواند نیازهای روز را با اجتهادی زنده و پویا پاسخ دهد و درعین‌حال اصالت دینی را حفظ کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بر ضرورت ایجاد تحولی عمیق در فقه تأکید کرد و گفت: امروز نیاز است که تحول عمیقی در فقه ایجاد شود؛ تحولی که فقه را از پاسخگویی صرف به مسائل فردی به سمت فقه نظام‌سازی و تمدن‌ساز سوق دهد.

وی افزود: این تحول مستلزم گسترش دایره اجتهاد از فقه فردی به فقهی است که بتواند مسائل جامعه، دولت، اقتصاد و فرهنگ را حل کند و متون دینی را با واقعیت‌های اجتماعی پیوند دهد. برای تحقق این هدف حوزه‌های علمیه باید در عرصه‌های حکمرانی داخلی و بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشند.

آیت‌الله کعبی، حرکت علمی در حوزه‌ها را یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های حوزویان دانست و اظهار داشت: حوزه‌های علمیه نباید صرفاً به انباشتن علوم برای علم اکتفا کنند بلکه باید منشأ تحول و تولید فکر باشند. اگر علم فقط برای علم باشد به هلاکت منجر می‌شود، اما اگر منشأ تحول باشد می‌تواند زمینه‌ساز تمدن‌سازی شود.

حوزه، نهادی تمدنی و نه صرفاً آموزشی

وی همچنین حوزه علمیه را نهادی فراتر از آموزش و یادگیری خواند و تأکید کرد: حوزه باید پیشرو و پیشگام در تمدن‌سازی باشد. این پیشروی نهادی و پیشران سوم کار حوزه‌های علمیه است.

عضو جامعه مدرسین با اشاره به جایگاه ولایت‌فقیه در عصر غیبت بیان کرد: ولایت‌فقیه نه‌تنها یک نهاد بلکه یک منظومه فکری و رهبری است که همه امور باید به آن منتهی شود و تحت هدایت و راهبرد آن قرار گیرد. نمی‌توان کارها را جزیره‌ای و بدون هماهنگی با ولی‌فقیه پیش برد.

وی ولایت‌فقیه را عامل حفظ جهت‌گیری توحیدی، مقابله با انحراف و نهادسازی بر اساس مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی دانست و تأکید کرد: این رهبری موتور تمدن‌سازی در جامعه اسلامی است و پشتوانه مردمی دارد که باید موردتوجه جدی قرار گیرد.

آیت‌الله کعبی با اشاره به سه پیشران اصلی جهاد تمدنی، اجتهاد متناسب با مقتضیات زمان و ولایت‌فقیه، پیشران چهارم را رسیدن به مرجعیت علمی جهانی معرفی کرد و گفت: تمدن‌سازی بدون هویت و مرجعیت جهانی ممکن نیست. حوزه علمیه قم متعلق به یک شهر یا کشور خاص نیست بلکه مرکز صدور اندیشه، مرجعیت و تبلیغ جهانی برای جهان اسلام است.

وی افزود: نگاه حوزه باید فرامرزی و جهانی باشد و طلاب باید این نگرش را در خود پرورش دهند. قم باید در گفتمان‌های توحید، عدالت، مقاومت، زن، خانواده، محیط‌زیست و سایر عرصه‌ها میدان‌دار و پیام‌رسان جهانی باشد.

آیت‌الله کعبی به پیشران پنجم، ظرفیت مردمی و شبکه اجتماعی، اشاره و تصریح کرد: این پیشران فرهنگی - اجتماعی مستلزم پیوند قوی با بدنه انقلابی مانند بسیج، هیئت‌ها، طلاب جهادی و مبلغین بین‌المللی است. همچنین باید از ظرفیت شعائر دینی مانند عاشورا، اربعین، اعتکاف، دعا و انتظار بهره برد تا سرمایه اجتماعی بر پایه محبت اهل‌بیت و وحدت امت شکل گیرد و نفوذ فرهنگی عمیق در میان مردم به دست آید.

تحول آموزشی، ضرورتی برای نوآوری در حوزه

وی درباره پیشران ششم نیز گفت: نظام آموزشی و پژوهشی تحولی ضرورت دارد که شامل تحول زیرساختی در آموزش، پژوهش و محتواست. باید از ساختار سنتی آموزش حوزه محافظت کرد اما درعین‌حال نباید منفعل بود و باید به سمت نوآوری حرکت کرد.

آیت‌الله کعبی افزود: باید پیوند حوزه‌ها با مراکز داده‌پردازی، توجه به هوش مصنوعی و آینده‌پژوهی و سیاست‌گذاری علوم‌انسانی اسلامی تقویت شود. تأسیس رشته‌های ترکیبی با بهره‌مندی از علوم‌انسانی و اجتهاد نیز از ضروریات است.

وی به پیشران هفتم اشاره و بیان کرد: بهره‌گیری از تجربه انقلاب اسلامی و مقاومت از جمله دستاوردهای مهم ما است. نزدیک به نیم‌قرن تجربه در عرصه‌های حکمرانی، حوزه، نقش شهدا و فرماندهان مقاومت مانند شهید سلیمانی وجود دارد که نگارش و بازخوانی این تجارب می‌تواند منبع الهام و حرکت سازنده برای کل جامعه باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه سخنان خود با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در خصوص شهید آیت‌الله رئیسی، گفت: مقصود رهبر انقلاب از تجلیل شهید رئیسی صرفاً ستایش نبود؛ بلکه معرفی یک الگو برای حکمرانی اسلامی بود. ما باید بتوانیم مکتب مقاومت را در برابر نظام سلطه و آمریکا به‌پیش ببریم و در این مسیر نهادسازی تمدنی انجام دهیم.

هم‌افزایی نهادهای انقلابی برای ساخت تمدن نوین

وی ادامه داد: نهادهای انقلابی همچون سپاه، بسیج، جامعةالمصطفی، دانشگاه امام صادق، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و صداوسیما باید فعالیت‌های خود را در راستای تحقق این هدف تمدنی تقویت کنند.

آیت‌الله کعبی با معرفی پیشران هشتم تمدن‌سازی اسلامی، افزود: گفتمان فرهنگی و تمدنی عاشورا و اربعین یکی از ظرفیت‌های بی‌بدیل امت‌سازی و تحول جهانی است. اربعین رسانه عاشوراست و می‌تواند نقطه آغاز حرکت تمدنی نوین باشد. این گفتمان، تجلی مکتب الهام‌بخش جهاد، مقاومت و وحدت است و در آن، معنویت، عزت، اخلاق و پیوند مردم، مراجع و حاکمیت نمود دارد.

وی با تأکید بر پیوند میان بخش تمدنی و وظایف مجمع نمایندگان طلاب تصریح کرد: اکنون لازم است این بحث‌های راهبردی را به وظایف عینی نمایندگان طلاب پیوند دهیم. نمایندگان نباید خود را محدود به ساختارهای موجود کنند بلکه باید با خلاقیت، ابتکار و ظرفیت‌سازی وارد میدان شوند. باید اندیشید که مفهوم مرکزیت عالم چیست و حوزه چگونه می‌تواند در مقیاس جهانی اثرگذار باشد. ظرفیت‌های شما نمایندگان بسیار بالا و ارزشمند است و نباید آن‌ها را محدود کرد.

/انتهای خبر