گزارشي از کرسى ترويجى انسان‌محوری واقعی؛ الهی یا سکولار؟

در یک کرسی ترویجی مطرح شد؛
مناسبات خدا و انسان در اسلام/  در نگرش اسلامی، انسان، جایگاه محوری در عالم دارد

در نگرش اسلامی، انسان، جایگاه محوری در عالم دارد؛ جایگاهی که خیالی نیست؛‌ واقعی است؛ تصنعی و خود ساخته نیست بلکه اعطایی از جانب خداوند است.

به گزارش روابط عمومی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، به همت گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و با همکاری دبیرخانه کرسی‌ها کرسی ترویجی "انسان‌محوری واقعی؛ الهی یا سکولار؟" با ارائه حجت الاسلام دکتر حمزه علی وحیدی منش در سالن اندیشه موسسه برگزار شد.
حجت الاسلام دکتر حمزه علی وحیدی منش در این برنامه در سخنانی گفت: انسان‌محوری شاخصه فکری اصلی مدرنیته و وجه مایز آن از دنیای سابقش است، بر اساس این نگرش جامعه و نظام سیاسی حاکم بر آن، نظام های اخلاقی، حقوقی و اقتصادی جامعه بر اساس اراده انسان، بدون ارتباط با عالم بالا سروسامان می‌یابد.
وی افزود: ویژگی شاخص این نگرش قرار گرفتن انسان در برابر خداوند و تصور هویت غیرالهی از انسان است، طبق این نگرش انسان به خودی خود، مبدأ و غایت است؛ حقیقت است، معیار است؛ تمام حقایق و فروعات، به خواست و ارادة او وابسته است.
ارائه دهنده این بحث خاطرنشان ساخت: در این جا مسئله‌ای که مطرح می‌شود این است که آیا در مقابل قرائت یاد شده، می‌توانیم قرائت الهی از انسان‌محوری هم داشته باشیم؟ اجمالاً به عنوان فرضیه، پاسخ نگارنده به این مسئله مثبت است، در این مقاله قصد داریم با استناد به منابع اسلامی و با بهره‌گیری از روشهای تحلیلی و تبیینی، ضمن اثبات فرضیه، گونه‌های رقیب انسان‌محوری را هم نقد کنیم.
حجت الاسلام دکتر حمزه علی وحیدی منش تاکید کرد: سابقا گفتیم که انسان‌محوری یکی از شاخصه‌ها و عناصر اصلی دنیای مدرن شمرده می‌شود، دنیای مدرن با همین عنصر خود را از دنیای سابق مدعی دین‌محوری، جدا می‌‌‌کند، انسان‌محوری به معنای قرار گرفتن انسان در مرکز ثقل جامعه است؛ به معنای این است که انسان در تعیین و تنظیم تمام امور خویش و جامعه، در تعریف ارزش ها و ضدارزش های سیاسی، اجتماعی، حقوقی و اخلاقی حرف اول و آخر را بزند.
وی افزود: طبق این نگرش انسان مبدأ و غایت؛ حقیقت و حقیقت‌نما است؛ انسان معیار و اصل است؛ همه چیز فرع بر اراده، رضایت و خواست او است، این برداشت از انسان‌محوری از یونان باستان تا کنون در جهان غرب، البته نه لزوماً به شکل همسان، بلکه به اشکال مختلف جریان داشته است، باور مشترک در میان تمام نگرش‌های انسان‌محورانه محوریت انسان، در غیاب اعتقاد به خدا بوده است، این نگرش مستلزم استقلال انسان از خدا و مستلزم خودمختاری وخودآیینی او است.
حجت الاسلام دکتر حمزه علی وحیدی منش گفت: نگاه سکولاری، مادی و غیرالهی به انسان، همواره در دنیای غرب نگاه غالب و مسلط بوده است، این نگاه از یونان باستان، تا کنون به اشکال مختلف و با هویت تقریباً همسان جریان داشته است، این نگاه سکولاری و این نگاه غیر الهی و صرفاً مادی به انسان باعث شده همواره رابطة میان انسان و خدا، رابطة هماهنگ نباشد و چه بسا مواقعی این رابطه شکل بدبینانه و حتی خصمانه به خود گرفته است.  
وی در ادامه این کرسی ترویجی در جمعبندی سخنان خود گفت: ما با دو گونه انسان‌محوری مواجه هستیم، انسان‌محوری سکولاری و انسان‌‌محوری الهی، انسان‌محوری سکولاری، ماهیت الحادی دارد؛ در گام اول، در یک موضع‌‌‌گیری نادرست و بی‌مبنا، انسان را از باری‌تعالی جدا می‌کند و تعریف غیرالهی و حتی ضدالهی از انسان ارائه می‌دهد و در گام دوم، انسان‌ کوچک شده،‌ پست شده و جدا شده از اصل خویش را، بزرگ‌ جلوه می‌دهد و حتی او را در جای خدا می‌نشاند؛ به عبارت دیگر انسان در گام نخست، با جدا شدن از خدا و اعلام خودمختاری، هویت متعالی و الهی خود را از دست می‌دهد و به حیوانی پست تبدیل می‌شود و در گام دوم همین موجود پست، خود را بزرگ می‌پندارد، حتی بزرگتر، توانمندتر و عالم‌تر از خدا، او با کمترین اطلاعات از عالم هستی، از هویت انسان، از مبدأ و غایت انسان،‌ از ابعاد وجودی انسان، از نیازهای انسان، از مصالح و مفاسد واقعی انسان، برای انسان در تمام عرصه‌ها و ابعاد، قانون،‌ برنامه، دستور العمل و راه‌حل ارائه می‌دهد.
وی افزود: در مقابل انسان‌‌محوری الهی، نگرشی الهی ـ انسانی است، در این نگرش انسان نه در عرض خدا، بلکه در ذیل و در اتصال با خداوند معنا پیدا می‌‌کند و هویت می‌یابد، در این نگرش انسان محوریت دارد؛ محوریتی که خیالی و جعلی نیست؛ محوریتی که واقعی و اعطایی از جانب خداوند است، این جایگاه را خداوند که خالق و مالک هستی؛ خداوندی که دارای ربوبیت تکوینی و تشریعی است، به انسان داده است.

 

کانال روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را در پیام‌رسان‌های ایتا، سروش، بله و روبیکا دنبال فرمایید:
 ایتا
 https://eitaa.com/iki_ac_ir
 سروش
 https://splus.ir/iki_ac_ir
 بله
 https://ble.ir/iki_ac_ir
 روبیکا
 https://rubika.ir/iki_ac_ir