کرسی ترویجی "پروتستانتیزم و ایجاد بحران در مرجعیت دینی" برگزار شد

یکی از ویژگی‌های اصلی نهضت پروتستان که در عملکرد رهبران آن، به خصوص مارتین لوتر، نیز کاملاً ظهور و بروز دارد، مخالفت و تقابل با مرجعیت دینی در کلیسای کاتولیک و در رأس آن پاپ می‌باشد.

به گزارش روابط عمومی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیداحمد طباطبایی ستوده، دانش آموخته مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی«ره» در کرسی ترویجی "پروتستانتیزم و ایجاد بحران در مرجعیت دینی" که به همت گروه ادیان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و همکاری دبیرخانه کرسی‌ها در سالن اندیشه موسسه برگزار شد در سخنانی گفت: یکی از ویژگی‌های اصلی نهضت پروتستان که در عملکرد رهبران آن، به خصوص مارتین لوتر، نیز کاملاً ظهور و بروز دارد، مخالفت و تقابل با مرجعیت دینی در کلیسای کاتولیک و در رأس آن پاپ می‌باشد.

وی افزود: نهضت اصلاح دینی نه با شخص پاپ یا نهادی خاص، بلکه با اصل مرجعیت پاپ و حاکمیت کلیسا مخالفت و ضدیت داشت، اصلاح‌طلبان پس از آن که با تأکید بر شعارهایی مانند «فقط کتاب مقدس»، حجیت و مرجعیت مقامات و نهادهای کلیسایی را به چالش کشیدند، تلاش نمودند کتاب مقدس را به عنوان «یگانه مرجع حقیقی دین» معرفی کنند؛ اما به دلیل اینکه برداشت‌های مختلف از کتاب مقدس همواره امکان‌پذیر است، این تغییر مرجعیت در عمل مشکلات مهم‌تری را به وجود آورد که از آن به «بحران مرجعیت» یا یاد می‌کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر طباطبایی گفت: در واقع رهبران پروتستان به قصد اصلاح مرجعیت موجود، اصل بنای مرجعیت دینی را تخریب کرده و چنان هرج و مرجی به وجود آوردند که دیگر تلاش‌های خودشان هم برای بازسازی این بنا بی‌فایده بود و هرگز نتوانستند این آب رفته را به جوی بازگرداندند، از آنجا که خطر تأثیر پروتستانتیزم در جامعه اسلامی، به خصوص میان روشنفکران مسلمان، همواره وجود داشته است، در این مقاله، با روشی توصیفی - تحلیلی، به بررسی علل و عوامل، فرایند شکل‌گیری و پیامدهای این مسئله خواهیم پرداخت.

وی افزود: شکل‌گیری مرجعیت دینی در آیین مسیحیت موضوع بسیار پیچیده‌ای است که همواره محل نزاع بوده و اختلافات پیرامون آن تا به امروز حداقل دو گسست عمیق را در این آیین بزرگ به وجود آورده است. شکل‌گیری کلیسای ارتدوکس و سپس کلیسای پروتستان و جدایی آن‌ها از کلیسای کاتولیک را می‌توان مهم‌ترین پیامد این اختلاف به شمار آورد.

وی گفت: بی‌تردید یکی از مهم‌ترین عوامل ظهور و بروز این اختلافات، بنای سستی است که مرجعیت در کلیسای کاتولیک بر آن استوار است، از ابهامات و پیچیدگی‌های موجود در مرجعیت پطرس، پولس، آباء کلیسا و حتی حجیت و مرجعیت کتاب مقدس که بگذریم، مرجعیت دینی و سیاسی پاپ و سلسله مراتب کلیسای کاتولیک، قطعاً به راحتی قابل اثبات نیست. حتی برخی از نویسندگان کاتولیک هم معتقدند نمی‌توان اثبات کرد که اسقف‌ها، جانشینان بلافصل و انحصاری رسولان هستند، و به لحاظ تاریخی ممکن نیست بتوانیم در مسیحیت اولیه، یک زنجیره متصل از آیین دست‌گذاری، از رسولان تا اسقف‌های امروزی بیابیم.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر طباطبایی در  نتیجه‌گیری بحث خود خاطرنشان ساخت: مرجعیت دینی و سیاسی پاپ و نهاد کلیسای کاتولیک که از آغاز هم بر بنای مستحکمی استوار نبود، با تحقیقات علمی اومانیست‌های قرن پانزدهم و تأکید رهبران نهضت اصلاح دینی، بر شعار «فقط کتاب مقدس» با چالشی جدی روبرو گردید، از طرف دیگر، وضعیت اسف‌بار کشیشان و تشدید فساد مالی و اخلاقی در کلیسا، نارضایتی‌های فراوانی در سطح عموم جامعه به وجود آورده بود. در چنین بستری، رهبران نهضت اصلاح دینی، نوک پیکان حملات خویش را بر مرجعیت پاپ و حاکمیت کلیسای کاتولیک قرار دادند و موفق شدند آحاد مردم را با این نهضت، که حالا به قیامی تمام‌عیار تبدیل شده بود، همراه کنند.

وی افزود: اصلاح‌طلبان نه با شخص پاپ و نهادی خاص، بلکه با اصل مقام پاپی و مرجعیت اشخاص یا نهادها در جامعه دینی مخالف نموده و بر کشیش بودن همه مؤمنان تأکید ورزیدند، هرچند اندیشه و عملکرد اصلاح‌گران در ابتدا با استقبال زیادی مواجه گردید و کلیسای پروتستان را به عنوان کلیسایی مستقل در کنار کلیساهای کاتولیک و ارتدوکس ایجاد نمود؛ اما پس از زمانی کوتاه با مشکلی اساسی به نام «بحران مرجعیت» روبرو شد در واقع، پروتستانتیزم با نفی مرجعیت اشخاص و نهادها، و تأکید بسیار بر شعارهایی مانند «فقط کتاب مقدس» و «کشیش بودن همه مؤمنان»، هر چند در ابتدا بر «مرجعیت کتاب مقدس» اصرار می‌ورزید، اما در عمل با این حقیقت روبرو گشت که چنین مرجعیتی، بدون اشراف و نظارت اشخاص یا نهاهایی خاص، وجود خارجی نخواهد داشت و به همین دلیل دچار بحران در مرجعیت شد.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر طباطبایی در پایان گفت:  بحرانی که آن را به درستی «پاشنه آشیل آیین پروتستان» نامیده‌اند، هرج و مرج شدیدی را در جامعه مسیحیت به وجود آورد اهانت به مرجعیت پاپ و سلسله‌مراتب کلیسایی، ایجاد تفرقه در قالب شکل‌گیری گروه‌ها و کلیساهای مختلف، آزادی بیان بی‌قید و شرط در تفسیر کتاب مقدس و برداشت‌های شخصی از آن، دخالت در برگزاری شعائر دینی و آیین‌های مقدس و ایجاد تغییرات فراوان در کمیت و کیفیت آن، و نیز برپایی جنگ و درگیری‌های شدید، از مظاهر اصلی این هرج و مرج دینی است که می‌توان آن را پیامد اندیشه و عملکرد رهبران نهضت اصلاح دینی دانست، هرچند استحکام مبانی دینی در اسلام و اساس مرجعیت تشیع، نیاز به چنین اصلاحاتی را منتفی نموده است؛ اما انحراف در عقاید و شعائر دینی، و یا کاستی‌هایی که ممکن است در حاشیه سازمان روحانیت شیعه پدید آمده باشد، شباهت‌هایی را در این خصوص به وجود آورده که دستاویزی برای برخی از روشنفکران مسلمان شده است تا پرچم اصلاحات را برافراشته نموده و حتی مسئله پروتستانتیزم اسلامی را مطرح کنند از این رو، بررسی علل و عوامل شکل‌گیری نهضت اصلاح دینی و ارائه تحلیلی درست از نتایج و پیامدهای آن، ضمن اینکه این مقایسه‌ها و تشبیهات را منتفی می‌کند، بر ضرورت اصلاح انحرافات دینی در جامعه تشیع و آسیب‌های موجود در سازمان روحانیت شیعه نیز تأکید می‌نماید.

کانال روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را در پیام‌رسان‌های ایتا، سروش، بله و روبیکا دنبال فرمایید:
 ایتا
 https://eitaa.com/iki_ac_ir
 سروش
 https://splus.ir/iki_ac_ir
 بله
 https://ble.ir/iki_ac_ir
 روبیکا
 https://rubika.ir/iki_ac_ir