انا لله و انا الیه راجعون

به مناسبت هفتمین روز عروج ملکوتی عالم عامل و محقق پرتلاش جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ مهدی پیشوایی (رضوان الله تعالی علیه)، از اساتید برجسته حوزه علمیه قم و مدیر گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

مرحوم استاد پیشوایی درباره علت پرداختن به تاریخ اسلام می‌فرمودند:

 «بنده در ایامی که به تبلیغ می‌رفتم، مانند بسیاری از مبلغان آن دوران از کتاب‌ها و مقاتل قدیمی استفاده می‌کردم. اما به مرور زمان، مطالعاتم در زمینه تاریخ اسلام بیشتر شد و متوجه نادرستی بسیاری از مطالب درج شده در این کتاب‌ها و مقاتل شدم که کم‌کم اعتمادم از این کتاب‌ها سلب شد و هر چه بیشتر در مسائل تاریخ اسلام پیش می‌رفتم متوجه ضعف و سُستی مطالب این کتاب‌ها می‌شدم و دیگر این مطالب و تذکر به روضه‌خوان‌ها مرا خسته کرده بود تا اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کتاب‌هایی در زمینه تحریفات عاشورا نوشته شد و انتقادات وسیعی در این زمینه به وجود آمد و روشنگری‌­هایی از سوی آیات عظام و علماء و اندیشمندان حوزوی در جامعه صورت گرفت. به مرور زمان این فکر در من تقویت شد که باید طلاب و مبلغین جوان از کتاب‌های قوی و غنی استفاده کنند ولی باید کتاب معتبری در اختیار آن‌ها گذاشت تا با بنیه علمی و قوی بالای منبر رفته و روضه‌خوانی کنند».

مرحوم استاد پیشوایی از اواخر دهه 13۴۰ و با ماهنامه «درس‌هائی از مکتب اسلام» شناخته شد، که علاوه بر عضویت در هیئت تحریریه، چند سالی نیز مدیریت داخلی آن مجله را به عهده داشت. او همچنین سال‌ها با مؤسسه در راه حق همکاری داشت. در طول این سالیان بس دراز، چهره ایشان همیشه قرین تلاش‌های پر ثمر علمی پژوهشی، به ویژه در حوزه تخصصی تاریخ اسلام، بوده است. 

وی مدیریت گروه پژوهشی تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و سردبیری فصلنامه علمی تخصصی «تاریخ اسلام در آینه پژوهش» را به عهده داشت.

استاد پیشوایی سال‌ها، علاوه بر حوزه، در دیگر مراکز علمی به امر تدریس اشتغال داشته، مراکزی چون: دانشگاه علم و صنعت تهران؛ دانشگاه امام صادق(ع)؛ دانشگاه قم، مرکز جهانی علوم اسلامی؛ مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(ع)؛ دارالشفاء قم؛ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و نیز با شبکه رادیو معارف، به عنوان کارشناس عالی تاریخ و سیره، در ارتباط بوده است.

عناوین برخی از آثار استاد پیشوایی از قرار زیر است:

الف) کتاب‌ها:

• مقتل جامع سید الشهداء
• ارزیابی انقلاب حسین (ریشه‌های تاریخی و اجتماعی و نیز آثار و پیامدهای حادثه کربلا)
• امام حسن(ع) پرچمدار صلح و آزادی
• بحث‌هایی از فقه تطبیقی (با همکاری حجت الاسلام گودرزی)
• پیشوای آزاده (زندگانی سیاسی و اجتماعی امام هفتم)
• تاریخ اسلام (از جاهلیت تا رحلت پیامبر اسلام) متن درسی حوزه و دانشگاه (جلد دوم این کتاب در قالب تاریخ خلفا در دست اتمام است)
•  دورنمائی از زندگانی امام باقر(ع)
• سیره پیشوایان (زندگانی سیاسی و اجتماعی ائمه معصومین)
• شام، سرزمین خاطره‌ها
• شخصیت‌های اسلامی شیعه (زندگی‌نامه تعدادی از صحابه شیعی، مشترکاً با آیت‌الله جعفر سبحانی)
• شناخت شیعه (رد وهابیت)
• قهرمانان راستین (زندگینامه حدود ۲۰ نفر از یاران بزرگ پیامبر اسلام به صورت داستان، ترجمه از عربی به فارسی)
•  مبارزات مسلمانان ترکستان (ترجمه از عربی به فارسی)

ب) مقالات:

• نزدیک به ۲۰۰ مقاله علمی و تخصصی یا ترویجی از استاد در نشریات مختلف به چاپ رسیده است، از جمله: ریشه‌های تاریخی و زمینه‌های اجتماعی عاشورا
• نقش جبرگرایی در توجیه حادثه عاشورا؛ اربعین حسینی در نگاه تاریخی
• از سلطان عبدالحمید تا وارثان آتاترک
• ابوایوب انصاری در جنگ قسطنطنیه
• ارزش‌های اخلاقی در مسلخ سیاست جهانی
• پیشاپیش حوادث؛ دوره فتنه و شبهه؛ راه‌های نفوذ اسرائیلیات در تاریخ اسلام
• گفت وگو میان اسلام و مسیحیت
• نقش شیعه در تمدن اسلامی
• مبارزات و انقلاب‌های شیعیان (سلسله مقالات ترجمه و اقتباس از کتاب «جهاد الشیعه» تألیف دکتر سمیره مختار اللیثی)
• «طلوع و غروب امپراتوری عثمانی» (سلسله مقالات)
• نقد دیدگاه گلدزیهر درباره آگاهی پیامبر از آینده دین خود
• تأملی در آثار و اندیشه‌های ابن خلدون
• نقد و نظری بر کتاب «تاریخ اسلام» تالیف دکتر محمود طباطبایی
• نقد و ارزیابی کتاب «تاریخ اسلام؛ از بعثت تا غیبت» تألیف دکتر زرگری نژاد.

مرحوم استاد پیشوایی در تاریخ 23 مرداد 1400 به رحمت ایزدی پیوست و نماز ایشان را حضرت آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی اقامه کرده و در جوار امامزاده جمال غریب واقع در قبرستان بقیع قم به خاک سپرده شد.

در پی درگذشت استاد پیشوایی تعدادی از مراجع عظام، علمای اعلام و برخی مسئولین پیام‌های تسلیتی صادر فرمودند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی

بسم الله الرحمن الرحیم

إنا لله وإنا إليه راجعون

خبر رحلت دانشمند ارجمند حجت الاسلام والمسلمین آقای مهدی پیشوایی (رحمة الله علیه) بسیار مایۀ تأسف و تأثر گردید. او مردی توانمند در علوم اسلامی مخصوصا در تاریخ اسلام بود که اکنون جای او خالی است. این ضایعۀ جانکاه را به حوزۀ علمیۀ قم و عموم فضلا و بیت معظم ایشان تسلیت عرض می کنم و علوّ درجات آن مرحوم و صبر و اجر فراوان برای بازماندگان ایشان از خداوند منان خواهانم.

قم ـ ناصر مکارم شیرازی

24 مرداد 1400
 

آیت‌الله العظمی سبحانی

بسم الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

به مناسبت شهادت سیدالشهداء و یاران و فرزندان عزیزش در همه جا شیعیان بلکه کلیه کسانی که حب اهل بیت(ع) در دل دارند سوگوارند و واعظان و مداحان مصائب آن حضرت را بازگو می کنند سلام بر آن حضرت و یاران و فرزندانش.

ولی در این ایام، حوزه علمیه با فقدان نویسنده بزرگوار، عالم فاضل، متقی و پرهیزگار روبرو شده و قلوب آنان را مالامال از حزن و اندوه نمود. این شخصیت بزرگوار محقق عالیقدر حجت الاسلام والمسلیمن جناب آقای حاج شیخ مهدی پیشوایی است.

فقید سعید دارای آثار علمی ارزشمندی است که هم اکنون کتاب سیره پیشوایان او از کتابهای درسی حوزه علمیه می باشد. او در تاریخ استاد کم نظیری بود و در مسائل تاریخی تحقیقات عمیقی داشت و سوالهای تاریخی را که از گوشه و کنار به حوزه می رسید پاسخگو بود. این عزیز از دست رفته سالیان درازی مدیریت علمی مجله مکتب اسلام را عهده دار بوده که حق عظیمی بر مجله و خوانندگان داشت.

اینجانب این مصیبت را به حوزه های علمیه، به خصوص حوزه علمیه قم و اساتید بزرگوار تسلیت گفته و از خداوند برای آن بزرگوار علو درجه و برای بازماندگان، صبر جمیل خواهانم.

به زودی در خود مجله مکتب اسلام، شرح مفصلی از ایشان و خدمات ارزشمند او نوشته می شود تا حقی که بر گردن همگان دارند ادا گردد.

قم- موسسه امام صادق(ع)

جعفر سبحانی    ۲۶/۵/۱۴۰۰

آیت‌الله حسینی بوشهری رئیس جامعه مدرسین

بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون

درگذشت دانشمند محترم و استاد برجسته حوزه علمیه قم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ مهدی پیشوایی مدیر گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) موجب تألم و تأثر گردید.
این استاد مبرز و فاضل آثار ماندگار و ارزشمندی در حوزه تاریخ اسلام برجای گذاشت و کتاب هایی چون «سیره پیشوایان» و «مقتل جامع سیدالشهداء» همچون صدقه‌ی جاریه‌ای برای تشنگان معارف اسلامی و تاریخی است.
اینجانب رحلت این عالم بزرگوار و دانشمند متعهد را به بیت مکرم، علاقه‌مندان و بازماندگان آن فقید سعید تسلیت عرض نموده، برای آن مرحوم علو درجات، غفران و رحمت الهی را از خداوند متعال خواستارم.

سید هاشم حسینی بوشهری
رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

آیت‌الله علیرضا اعرافی رئیس حوزه علمیه قم

انا لله و انا الیه راجعون
ارتحال محقق ارجمند، مورخ فرهیخته و اندیشمند برجسته و پرتلاش حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی پیشوایی(طاب ثراه) پس از عمری تلاش اثرگذار و متعهدانه و همراه با دقت نظر در زمینه تاریخ اسلام و تالیف آثار فاخر و ارزشمند علمی موجب تالم خاطر گردید.
اینجانب، فقدان این عالم فرزانه را به خانواده، دوستان، همکاران و شاگردان ایشان تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال برای ایشان، غفران و رضوان و حشر با اولیای الهی و برای بازماندگان، صبر جمیل و اجر فراوان و پایدار مسئلت می­نمایم.
علیرضا اعرافی
مدیر حوزه های علمیه

آیت‌الله رجبی رئیس مؤسسه امام خمینی(ره)

انا لله و انا الیه راجعون

عروج ملکوتی دانشمند فرهیخته، استاد برجسته و محقق پرتلاش تاریخ اسلام، حضرت حجة الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی پیشوایی(طاب ثراه)، مدیر کم‌نظیر و شایسته‌ی گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره) موجب تأثر و تألم گردید

این عالم بزرگوار و پژوهشگر دقیق‌النظر که در سلامت فکر، تواضع مثال‌زدنی، تلاش خستگی ناپذیر، جامعیت در تاریخ‌پژوهی اسلام و تعهد و اخلاص، الگوی مورخان می‌باشند، طی چند دهه همکاری مجدانه و مخلصانه با مؤسسه، علاوه بر تربیت شاگردان فاضل و فرهیخته، آثار فاخر و گرانسنگی مانند «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(علیه السلام)» و مجله وزین علمی پژوهشی «تاریخ اسلام در آینه پژوهش» را سامان دادند

این جانب فقدان غم‌انگیز و ضایعه رحلت این اندیشمند فرزانه را به حضرت بقیة الله الاعظم(ارواحنا فداه)، بیت مکرم ایشان، دوستان، همکاران و شاگردانشان تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال برای ایشان مغفرت و رحمت، علو درجات و حشر با اولیاء الهی بویژه اباعبدالله الحسین(علیه السلام) و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل را خواستارم

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

محمود رجبی

گروه تاریخ مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

بسم الله الرحمن الرحیم

إنَّا لِلَّهِ‏ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُون

علي (علیه السلام): «...إذا مات العالم ثلم في الاسلام ثلمة لا يسدها شئ إلى يوم القيامة» (المحاسن، ج1، ص233)

در نهایت تأثر و تألم، سوگمندِ ارتحال حضرت حجت الاسلام و المسلمین استاد مهدی پیشوایی شدیم؛ استادی کم‌نظیر که مراتب والای علم را با عمل، ادب و حُسن خُلق آمیخت و پیوسته در حراست از ساحت پیشوایان معصوم و تبلیغ و ترویج معارف مذهب تشیع کوشید. جدیت، نظم، پشتکار و انصاف علمی همراه با اخلاص، فروتنی، صفا و صمیمیت و وارستگی، از او، شخصیتی کم‌نظیر ساخته بود. او از پیشکسوتان عرصه‌های تحقیق، تالیف و تدریس در تاریخ اسلام و اهل بیت (علیهم السلام) بود. نگارش کتاب‌های «سیره پیشوایان» و «تاریخ اسلام» که دهها سال متن آموزشی در حوزه و دانشگاه است، حضور تأثیرگذار در برنامۀ فرهنگی پرسمان تاریخی رادیو معارف، مدیریت گروه تاریخ مؤسسۀ امام خمینی(ره) بخشی از فعالیت‌های او است.

استاد پیشوایی در جایگاه مدیر گروه تاریخ مؤسسۀ امام خمینی(ره)، حضوری منظم، مستمر، مؤثر و بسیار خاطره‌انگیز داشت. یکی از مهمترین دستاوردهای این حضور، تألیف کتاب «مقتل جامع سیدالشهداء (علیه السلام)» (با نظارت ایشان و همکاری حدود بیست پژوهشگر در مدت تقریباً ده سال) است. در پژوهش به حساسیت‌های موجود در گروه‌های گوناگون مخاطب، کاملا توجه داشت و می‌کوشید تا هم تابع ضوابط علمی و هم مرزبان قداست و حرمت اهلبیت (علیهم السلام) باشد. بارها در جلسات بازخوانی و ارزیابی متن مقتل جامع، شاهد بودیم که لحن استاد در ذکر نام «امام حسین» (علیه السلام) بغض‌آلود می‌شد و اشک در چشمانش حلقه می‌زد. سراسر وجودش ارادت به سیدالشهداء بود و سرانجام در ایام سوگواری حضرت - و ان شاء الله در کسوت میهمان او- به لقاء الله پیوست.

ارتحال آن استاد گرانقدر را به علماء و فضلای حوزه‌های علمیه؛ به‌ویژه تاریخ‌پژوهان و خانوادۀ محترم ایشان تسلیت گفته، برای ایشان رحمت و مغفرت و علوّ درجات خواستاریم؛

عاش حمیدا و مات سعیدا؛

حشره الله مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا.

گروه تاریخ مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر جباری قائم مقام گروه تاریخ مؤسسه امام خمینی(ره)

باسمه تعالی

عن أبي عبد الله ( ع ) قال : «كان علي ( ع ) يقول : ... العالم أعظم أجرا من الصائم القائم الغازي في سبيل الله، و إذا مات العالم ثلم في الاسلام ثلمة لا يسدها شئ إلى يوم القيامة» (المحاسن ج1 ص233)

ارتحال عالم پرهیزکار و پژوهشگر و استاد و نویسنده در حوزه تاریخ اسلام و سیره اهل بیت ع مرحوم حجة الاسلام و المسلمین استاد مهدی پیشوایی موجب تأثر و تاسف گردید.

 آن مرحوم از پیشکسوتان پژوهش و تالیف و تدریس در حوزه تاریخ اسلام و اهل بیت ع و تشیع بود و ثمرات تلاشهای خالصانه‌اش در این عرصه، در قالب تربیت شاگردان و تألیف کتابهای ماندگار نمود داشته و دارد.

کتاب سیره پیشوایان و تاریخ اسلام ایشان دهها سال به عنوان متن درسی در حوزه و دانشگاه مطرح و زمینه آشنایی طیف وسیعی از دانش‌پژوهان با تاریخ اسلام و اهل بیت علیهم السلام را فراهم کرد.

از دغدغه‌های بسیار ارزشمند آن مرحوم، تهیه مقتل و تاریخی معتبر و قابل استناد از حادثه عاشورا بود که سرانجام با محوریت و پی‌گیری های مجدّانه ایشان و با همکاری قریب به بیست نفر از تاریخ پژوهان به بار نشست و در قالب دو جلد کتاب «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا علیه السلام» منتشر شد و مورد استقبال فراوان جامعه علمی و دینی قرار گرفت.

حسن خلق و بُشر وجه، جدّیت و نظم در کار همراه با اخلاص، از ویژگی‌های بارز ایشان بود که همه کسانی که به گونه‌ای با ایشان مرتبط بودند بدان اذعان دارند.

متأسفانه بیماری شوم کرونا که در این ایام بسیاری از ذخائر علمی را از جامعه ما ستانده، ما را از وجود این استاد گرانقدر محروم ساخت. او به لقاء پروردگار و دیدار موالی معصومش شتافت و در این ایام میهمان اربابش اباعبدالله الحسین علیه السلام است و آثار و مواریث ارزشمند او، باقیات الصالحاتی است که برکاتش همچنان شامل ایشان در آن نشئه، و جامعه علمی و دینی در این نشئه خواهد بود.

عاش حمیدا و مات سعیدا؛ حشره الله مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا.

آیت‌الله رضا رمضانی دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت

بسم اللّه الرحمن الرحیم

در روزهایی که حزن ایام سوگواری آل رسول(ص) همراه با اخبار درگذشت عزیزانمان به دلیل بیماری کرونا، بر قلب‌هایمان سنگینی می‌کند، خبر ارتحال یکی دیگر از اساتید برجسته حوزه علمیه قم اندوه ما را مضاعف کرد.

مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین استاد مهدی پیشوایی، از مورخان مبرز حوزوی بود که عمر خویش را صرف تعلم و تعلیم تاریخ اسلام و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) نمود.

کتاب‌های ایشان، در حوزه و دانشگاه، متن درسی رشته تاریخ بوده و شاگردان وی، روشنی بخش راه دانش‌پژوهان و علاقمندان به این رشته بوده‌اند.

بی شک تلاش‌های عالمانه آن مرحوم برای واکاوی حیات پرنور آل البیت(ع) و نیز پیراستن متون مربوط به حوادث عاشورا از مطالب ضعیف، باقیات صالحاتی است که اینک دستگیر ایشان در سفر اخروی خواهد بود.

ارتحال این دانشمند وارسته را به محضر امام زمان(عج) و نیز به رهبر معظم انقلاب اسلامی، مراجع عظام تقلید – بویژه حضرت آیت الله العظمی سبحانی – و حوزه‌های علمیه، همکاران، شاگردان و بیت شریف ایشان تسلیت و تعزیت عرض می‌کنم.

از درگاه خداوند متعال، برای آن فقید سعید علو درجات و حشر با مولایش حضرت اباعبداللّه الحسین(ع) و برای همه بازماندگان، صبر و سلوان مسألت دارم.

وإنا لله وإنا إلیه راجعون

رضا رمضانی
۲۳ مرداد ۱۴۰۰
۵ محرم الحرام ۱۴۴۳

حجت الاسلام بهجت‌پور مدیر حوزه علمیه خواهران

بسم الله الرحمن الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

ارتحال محقق ارجمند، مورخ فرهیخته و اندیشمند برجسته و پرتلاش مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ مهدی پیشوایی رحمت الله علیه موجب تألم گردید

دقت نظر در تاریخ اسلام، تالیف آثار فاخر علمی و عاشوراپژوهی این مورخ فقید که گره بسیاری از مشکلات تاریخی را رفع کرد از ویژگی ها و زحمات ارزشمند آن مرحوم بود.

آثار ارزشمند و دقیق آن فقید در تاریخ اسلام جزو متون درسی حوزه های علمیه برادران و خواهران و دانشگاه ها و منابع تحقیقات تخصصی است. خدای متعال ایشان را با اولیایش محشور گرداند.

اینجانب فقدان این عالم فرزانه را به محضر علمای بزرگوار دامت برکاتهم و حوزه های علمیه و تمامی بستگان تسلیت عرض می کنم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان غفران الهی و حشر با سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر فراوان خواستارم.

عبدالکریم بهجت پور

مدیر حوزه های علمیه خواهران

24 مرداد ۱۴۰۰

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن ربانی نماینده ولی فقیه در جهاد کشاورزی

بسم الله الرحمن الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

درگذشت دانشمند محترم و استاد برجسته حوزه علمیه مرحوم حجت الاسلام والمسلمین مهدی پیشوایی موجب تألم و تأثر گردید.

این استاد فرهیخته و فاضل آثار ماندگار و ارزشمندی در حوزه تاریخ اسلام از خود  برجای گذاشت که منبع موثق و مورد اعتمادی برای پژوهشگران و تشنگان معارف اسلامی و تاریخی بوده و صدقه جاریه‌ای برای ایشان محسوب می‌شود.

اینجانب رحلت این عالم بزرگوار و دانشمند متعهد را به حوزه علمیه  شاگردان، علاقه‌مندان و بازماندگان محترم  آن فقید سعید تسلیت عرض نموده، برای آن مرحوم علو درجات، غفران و رحمت واسعه الهی و برای بیت ارجمند صبر جمیل و اجر جزیل را از خداوند متعال خواستارم.

سید حسن ربانی

نماینده ولی‌فقیه در وزارت جهاد کشاورزی

آیت‌الله سید حسن عاملی امام جمعه اردبیل

بسم الله الرّحمن الرّحیم

قال علی علیه السلام اذا مات العالم ثلم فی الاسلام ثلمه لایسدها شیئ الی یوم القیامه

با کمال تأسف، تحسر و تلهف از خبر ضایعه مولمه ارتحال عالم بزرگ ربّانی، مورّخ بزرگ اسلامی، مقتل نویس بی نظیر معاصر و متخصص تاریخ اهل بیت علیهم السلام حضرت حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی پیشوایی (قدّس الله نفسه الزّکیّه) اطلاع یافتیم.

بدون هیچ تردید، آن عالم جلیل القدر، اوحدی و المعیّ عرصه تتبّع در تاریخ صدر اسلام و از مدققین این رشته بود و آثار بسیار ممتع او، امتداد بزرگی برای اوست. او با این آثار بسیار ارزشمند حضور ابدی خود را در جوامع علمی حفظ کرده و مصداق «وَأَمَّا مَا یَنفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ» خواهد بود.

این ضایعه جبران ناپذیر را به ساحت حضرت ولی عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، رهبر معظم انقلاب، جوامع علمی کشور، حوزه‌های علمیه و شاگردان آن عزیز از دست رفته و به اهالی مکرّم استان اردبیل بالخصوص به اهالی خطه مبارک، فضیلت و عالم پرور مشگین شهر تسلیت عرض می‌کنم و از درگاه حضرت احدیّت برای آن عالم عامل، اعلی درجات، اسنی عنایات و برای بازماندگان محترم و مکرّم، خلفیت خداوندی را مسألت دارم.

اللهم اجعله عندک فی اعلی علیین و احشره مع موالیه المعصومین

سید حسن عاملی

پروفسور لگنهاوسن

خداوند روح همکار راحل ما حجت الاسلام و المسلمین اقای پیشوایی را که بر نگارش سه جلد کتاب مقتل نظارت داشتند، قرین رحمت کند. سعادت داشتم در ملاقاتم با ایشان در مورد اینکه چرا امام حسین (ع) موضع خود را اعلام کردند، گفتگو کنم. اگرچه تا حدی با هم بر سر موضوع اختلاف‌نظر داشتیم، ایشان با وجود دانش و اطلاعات فراوان نسبت به بنده از انتقاد بسیار خوشحال شدند. انا لله و انا الیه راجعون.

حاج محمد لگنهاوسن

آقای جواد شیخ اکبری مدیر شبکه قرآن و معارف

إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْءٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
ارتحال استاد عالیقدر و محقق علوم و معارف اسلامی حجت الاسلام و المسلمین پیشوایی را به جامعه اسلامی، علاقه مندان و بستگان ایشان تسلیت عرض می کنم.
رسانه ملی سالها از برکات حضور ایشان به منظور تبیین تعالیم ناب تشیع و ارائه مباحث تاریخ تحلیلی اسلام بهره مند بود.
ان شاالله در سایه سار محبت آل الله و خصوصا سید و سالار شهیدان متنعم باشند. برای خانواده معززشان صبر و اجر مسألت می نمایم.
جواد شیخ اکبری
مدیر شبکه قرآن و معارف
و دبیر شورای معارف سیما

حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر احمدحسین شریفی دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره)

متن این پیام به این شرح است:

إِنَّا لِلَّهِ‏ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُون‏
رحلت محقق کم‌نظیر تاریخ اسلام، پیشوا و معلم بزرگ تاریخ‌پژوهان معاصر، استاد مهدی پیشوایی، ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای حوزه‌های علمیه و پژوهشگران تاریخ اسلام است: «إِذَا مَاتَ‏ الْعَالِمُ‏ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْ‏ءٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة»

سال‌ها باید که تا یک سنگ اصلی ز آفتاب
لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن

فروتنی و تواضعی مثال‌زدنی، ادب رفتاری و گفتاری فراموش‌ناشدنی، صبوری و بردباری در پژوهش، روحیه علمی سیری‌ناپذیر، تعهد و وجدان کاری درس‌آموز، حضور با روحیه و مجاهدانه در خط مقدم پاسخ به پرسش‌ها و شبهه‌های تاریخی تا واپسین‌روزهای حیات، شاگردپروری و نظم در تحقیق و مدیریت از ویژگی‌های علمی و اخلاقی آن مرد بزرگ بود. او تا واپسین روزهای حیات پربرکت خویش علیرغم کسالت‌های شدیدی که سالیان اخیر داشت، از پژوهش و تحقیق در تاریخ اسلام و پاسخ به سؤالات و شبهه‌های تاریخی هرگز احساس خستگی نکرد.

مدیریت مجدانه و مشتاقانه و محققانه پروژه سنگین مقتل جامع سیدالشهداء، سردبیری عالمانه نشریه علمی‌پژوهشی «تاریخ در آیینه پژوهش» و مدیریت منظم و هوشمندانه گروه تاریخ اسلام موسسه امام خمینی و حضور هفتگی منظم و محققانه چند ساله در برنامه پرسمان تاریخی رادیو معارف و ده‌ها کتاب ارزشمند و صدها مقاله علمی و پژوهشی در موضوعات مختلف تاریخ اسلام و تربیت ده‌ها محقق و اندیشمند تاریخ‌پژوه از برکات وجودی آن مرد بزرگ بود.

این مصیبت جانکاه را به خانواده ایشان و حوزه‌ علمیه قم و فرزندان علمی پرشمار ایشان به ویژه حجج اسلام دکتر محمدرضا جباری، دکتر حامد منتظری‌مقدم، دکتر جواد سلیمانی امیری، دکتر محسن رنجبر و دکتر علی امین‌رستمی تسلیت می‌گویم.

احمدحسین شریفی

حجت الاسلام عماد رئیس مرکز امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه

بسم الله الرحمن الرحیم

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ

خبرفقدان استاد عالیقدر، پژوهشگر توانمند و محقق دقیق علوم، معارف و تاریخ اسلامی، «حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای مهدی پیشوایی» موجب تأثر و تأسف شدید گردید.

ایشان که در پرتو مجاهدت ها و تلاش های ستودنی در حوزه های تاریخ اسلام و تشیع و معارف اسلامی در دهه های متوالی، کارنامه درخشانی از زندگانی پربرکت بر جای نهاد، با سعی مجدانه خویش، نفوس مستعده زیادی از شاگردان واقعی مکتب امام صادق را از زلال سیره معصومین بهره مند نمود و مشأ خدمات ارزشمندی بود. «عاش سعیدا و مات سعیدا»

ضمن تسلیت ارتحال این عالم گرانمایه به خانواده محترم آن مرحوم، بدین وسیله از خداوند متعال برای ایشان علو درجات در پناه غفران الهی و مصاحبت با اهل بیت و شهدای راه دین را خواستاریم و برای همه بازماندگان محترم آرزوی صبر و اجر و طول عمر بابرکت مسألت می نماییم.

سیدعلی عماد

رئیس مرکز امور نخبگان و استعدادهای برتر

مجتمع ناشران

متأسفانه در ایام سوگواری سالار شهیدان، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مهدی پیشوایی، از استادان برجسته حوزه علمیه قم در زمینه تاریخ اسلام، دار فانی را وداع گفتند.

مجمع ناشران انقلاب اسلامی این ضایعه را به خانواده ایشان و سایر بازماندگان تسلیت می‌گوید و از خداوند متعال علو درجات برای آن مرحوم و صبر و شکیبایی برای بازماندگان مسئلت دارد.

با آرزوی علو درجات و همنشینی با ائمه اطهار(ع) برای این استاد گرامی و ارجمند

جهت شادی روح ایشان سوره مبارکه حمد را قرائت فرمایید

لينك كانال «مؤسسه امام خمينی(ره)» در ايتا:  https://eitaa.com/iki_ac_ir